بررسی رابطه بین طرد اجتماعی و آمادگی برای اعتیاد در دانشجویان دختر دانشگاههای شهر تهران

اگرچه در سالهای اخیر ، اعتیاد عموماً پدیده ای مردانه تلقی می شد و درگیری زنان در آن بسیار ناچیز می نمود ،اما مطالعات انجام گرفته در این حوزه و شواهد بدست آمده ، دلالت بر درگیری روز افزون زنان و حتی دختران جوان در این مقوله دارد. به طوری که نرخ رشد اعتیاد ، در بین زنان بسیار بیشتر از مردان بوده و در برخی از پژوهشها تا حدود دو برابر نرخ رشد اعتیاد در مردان نیز گزارش شده است. بررسی عوامل ، شرایط و محرکهای این رشد فزاینده می تواند از منظرهای متفاوتی صورت بگیرد.طرد اجتماعی به عنوان یک پدید? چندوجهی که در بر گیرند? بسیاری از شرایط عینی و ذهنی آسیب زاست در دهه های اخیر مورد توجه صاحبنظران و پژوهشگران مسائل اجتماعی قرار گرفته و با قابلیت تحلیلی بالا ، می تواند چارچوب مفهومی مناسبی برای توصیف و تبیین گرایش به انحرافات و آسیب های اجتماعی من جمله اعتیاد در افراد و گروه باشد . از این رو ، در این پژوهش بر آن شده ایم تا رابط? بین طرد اجتماعی را با آمادگی برای اعتیاد بررسی کنیم. جمعیت این تحقیق را دانشجویان دختر دانشگاههای آزاد و دولتی شهر تهران تشکیل داده اند و یک نمون? 384 نفری از این جمعیت با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. در این پژوهش با استفاده از مدل هویت مدار اندرسون ، متغیر هویت به عنوان یک عامل واسط بین طرد اجتماعی و آمادگی برای اعتیاد وارد شده و رابط? بین دو متغیر مستقل (طرد اجتماعی ) و وابسته ( آمادگی برای اعتیاد ) مورد بررسی قرار گرفته است. همانگونه که اشاره شد ، با توجه به چند بعدی بودن و پویایی مفهوم طرد ، ابعاد مختلف طرد اجتماعی در قالب هفت مولف? محرومیت مادی ، محرومیت جنسیتی ، عدم ادغام هنجاری ، فقدان حقوق اجتماعی، فقدان مشارکت اجتماعی ، شرایط مطرودسازدوران گذار (جوانی) و شرایط مطرودساز پیشین شاخص سازی شده است و رابط? مستقیم و غیر مستقیم هریک از آنها با متغیر آمادگی برای اعتیاد مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه به دلیل تمرکز روی اعتیاد زنان، سعی برآن داشته تا علاوه بر شناسایی علل عام آمادگی برای اعتیاد ، عوامل مرتبط با جنسیت وسن را نیز مد نظر قرار داده و از این دیدگاه ،مساله? اعتیاد زنان را به طور خاص پیگیری نماید. یافته ها نشان می دهدحدود 40 درصد از جمعیت مورد بررسی، آمادگی متوسط تا زیاد برای اعتیاد از خود نشان داده اند. در تحلیل دو متغیره،از ابعاد هفتگانه طرد اجتماعی ، شش بعد آن در جمعیت نمونه? مورد بررسی با متغیر وابسته? آمادگی برای اعتیاد رابطه?معنی دار ومثبت نشان داده اند.در تحلیل چند متغیره، دو مولفه? عوامل مطرودساز دوران گذار (از جوانی به بزرگسالی) و عدم ادغام هنجاری مولفه هایی بودند که با آمادگی برای اعتیاد، رابطه قوی و مثبت داشته اند .همچنین متغیرهای یاد شده ،بواسطه متغیرسبک رفتاری،با متغیر وابسته مرتبط بودند.